هر وقت سخن از آب آلوده به میان آید، به دنبال آن کلمه بیماری نیز به ذهن راه می یابد. آلودگی آب چه به صورت آلودگی بیولوژیک (وجود میکروب های بیماری زا)، چه به صورت آلودگی شیمیایی (به همراه داشتن عناصر و ترکیبات زیان آور شیمیایی) و چه به صورت های دیگر سبب ایجاد بیماری ها و اختلالات متعددی در انسان می گردد.
تاریخ بهداشت عمومی مملو از نشانه های غم انگیزی است از همه گیری ها و تلفات بی شمار ناشی از بیماری ها که آب آلوده در ایجاد آن ها نقش اساسی داشته است.
آب در انتقال و انتشار بسیاری از بیماری های میکروبی، ویروسی و انگلی نقش عمده ای بر عهده دارد. از بیماری های عفونی روده ای می توان حصبه، وبا و اسهال خونی را نام برد که انسان به وسیله آب آلوده به آن مبتلا می شود.
آب آلوده به راه های زیر می تواند سبب انتقال بیماری ها گردد:
الف) مستقیم
آب به طور مستقیم در انتقال بعضی از بیماری ها دخالت دارد. منظور از انتقال بیماری به طریقه مستقیم آن است که عامل ایجاد کننده بیماری از طریق مدفوع و ادرار یا راه های دیگر وارد آب می شود و آب را آلوده می کند. با آشامیدن چنین آبی یا تماس با آن، عامل بیماری به طور مستقیم وارد بدن شخص سالم شده و او را بیمار می کند. مهم ترین بیماری هایی که از این طریق انتقال می یابند عبارتند از: حصبه، وبا، انواع اسهال های میکروبی و آمیبی، یرقان عفونی، فلج اطفال.
ب) غیر مستقیم
آب در انتقال بعضی از بیماری ها نقش غیر مستقیم دارد. در این گروه از بیماری ها، آب فقط محیطی برای رشد و تکثیر ناقل بیماری است و به طور مستقیم در انتقال بیماری نقشی ندارد. از این گروه بیماری ها می توان مالاریا، تب زرد و انواع آنسفالیت ها را نام برد.
ج) آب در انتقال بعضی از بیماری ها نقش توأم مستقیم و غیر مستقیم دارد
آشامیدن و یا تماس با آب آلوده مستقیما بیماری ها را به انسان منتقل می سازد. از سوی دیگر آب وسیله ای برای نگهداری و پرورش میزبان عامل بیماری است. به این ترتیب آب در انتقال بیماری دو نقش کاملا مجزا بر عهده دارد.
د) آب در انتقال بعضی از بیماری ها نقش مساعد کننده ی شرایط انتقال را بر عهده دارد
بسیاری از کرم های انگل روده انسان، در این گروه از بیماری ها قرار می گیرند؛ مثلا برای رشد جنین در داخل تخم و تبدیل آن به نوزاد آسکاریس، وجود آب به صورت نم در زمین لازم است و یا برای کرم های قلابدار که انگل روده کوچک انسان هستند، وجود رطوبت کافی در خاک برای ادامه حیات آن ها ضروری است.
